NỘI DUNG BÀI VIẾT
Trẻ cung Mọc Cự Giải thuộc nhóm Cung Nước (Water Sign), cùng với Song Ngư và Bọ Cạp nhưng lại là cung nước mang tính chất Thống lĩnh, Tiên phong. Nhóm Nước luôn gắn liền với những tính từ như “mềm mại”, “nhạy cảm”, “dễ biến đổi”, như một dòng sông có lúc êm đềm, lúc ào ào. Tuy nhiên tính chất Thống lĩnh vẫn sẽ được thể hiện trong một số chi tiết. Sự ảnh hưởng của Cự Giải sẽ in đậm trong cách con “tiến ra thế giới”, cách con phản ứng và bộc lộ bản thân. Vậy nên, việc “nuôi một bé Mọc Cự Giải” cũng giống như bạn đang học cách chăm sóc một dòng nước: phải khéo điều tiết, vừa nhẹ nhàng vừa kiên định, để nước không ngập tràn cũng không khô cạn. Và thế là, hành trình làm cha mẹ của bạn đôi khi “dở khóc dở cười” nhưng cũng vô cùng “mát lành” khi con khéo léo tưới tắm cho gia đình bằng tình yêu thương. Sau đây, chúng ta hãy cùng khám phá những đặc tính “Nước” toát ra từ bé Mọc Cự Giải, cũng như cách bạn có thể đồng hành cùng con nhé!
Bạn thử hình dung: nước lúc tĩnh lặng, trong vắt, phản chiếu bầu trời rất êm ả, nhưng chỉ cần ném hòn sỏi xuống, mặt nước sẽ gợn sóng lan tỏa liên tục. Trẻ Mọc Cự Giải cũng thế – nhìn thì hiền lành, đáng yêu, đôi mắt trong veo, nhưng chỉ cần bạn đưa ra yêu cầu “vô duyên” (như bảo con tắt TV, gấp chăn màn hay chia bớt kẹo cho em), con có thể “dậy sóng” ngay. Bạn sẽ gặp những chiêu nước mắt lưng tròng, “nhờn” không đối thủ: “Mẹ ơi, sao mẹ lại đối xử với con như thế?”, “Con sợ mẹ la con… huhu”. Đây không phải con “mèo lười” thích ăn vạ, mà chính là con cảm nhận mọi thứ rất nhanh, rất mạnh, giống như dòng nước phản xạ tức thời. Chỉ một thay đổi nhỏ trong giọng nói, nét mặt của bạn, con đã “chạm” phải và “chuyển pha” ngay. Vì thế, lúc yêu thương, con mềm mại như suối, nhưng lúc bất hợp tác, con như dòng nước lũ, cuốn phăng hết mọi lời khuyên nhủ. Nếu bạn “nổi nóng” đột ngột, con có thể nấc lên: “Mẹ ghét con rồi!” – một cách “ăn vạ cảm xúc” siêu lợi hại.
Nhóm Cung nước nổi tiếng với độ nhạy cảm cực cao. Bé Mọc Cự Giải không những cảm thấy nỗi buồn của mình, mà còn dễ “mắc” phải tâm trạng của người khác. Nếu bạn vừa đi làm về, mặt cau có, con có thể lo ngay “Bố/mẹ sao thế, có giận con không?” Trẻ Mọc Cự Giải “soi” biểu cảm của bạn rất kỹ, chỉ cần một thoáng thở dài là con đủ bất an. Bạn thử tưởng tượng, nước phản chiếu cả bầu trời, cả những gì bên trên bờ, miễn là trong tầm “tiếp xúc”. Bé Cự Giải y hệt, luôn “thu sóng” từ môi trường. Điều này cũng lý giải tại sao con dễ bị tổn thương trước lời chê nặng nề, hoặc bị ảnh hưởng bởi tâm trạng tiêu cực xung quanh. Giống như nước bị “vẩn đục” khi rơi vào chỗ bùn lầy, con cũng “u ám” nếu suốt ngày nghe bạn than thở, la hét.
Là cung Nước, Cự Giải luôn khát khao kết nối. Con sợ bị “bỏ rơi” hoặc cảm giác “chỉ có mình con chơ vơ”. Bạn chẳng lạ gì những câu: “Sao bố mẹ không chơi với con?” hay “Mẹ ơi, mẹ bận hoài, con buồn ghê!”. Khi con mè nheo: “Con không thèm nói chuyện với mẹ nữa!”, thật ra con chỉ đang thăm dò xem bạn có còn quan tâm. Nếu bạn cáu: “Ừ muốn sao thì kệ!” thì con sẽ tủi thân và thu mình sâu hơn. Đôi lúc, con còn “bật chế độ” ăn vạ dữ dội hơn, vì nghĩ “mình chẳng còn ai. Bạn hãy bên con, nhưng không phải chiều theo mọi yêu cầu. Chẳng hạn, nếu con đòi bạn bỏ hết công việc ngay lập tức để chơi, bạn có thể nói: “Mẹ biết con muốn mẹ chơi cùng. Mẹ cũng thích mà. Nhưng bây giờ mẹ cần 10 phút hoàn thành nốt email, con đếm ngược giúp mẹ được không? Xong mình chơi ngay.” Con sẽ thấy bạn có việc chính đáng, lại vẫn ưu tiên con. Khi đồng hồ đếm về 0, bạn tạm gác công việc thật, con sẽ hiểu bạn tôn trọng lời hứa. Từ đó, con bớt “ám ảnh” rằng “mình đang một mình”.
Bé cung Mọc Cự Giải thích được thấu hiểu, giống như nước luôn tìm chỗ trũng để đổ vào, ưa mát-xa cho tâm hồn. Bé vô cùng nhạy với lời khen, nhất là khen đúng lúc, đúng việc. Hãy nhìn nhận việc con làm tốt, dù nhỏ: “Con gấp chiếc khăn này vuông ghê!”, hoặc “Con vẽ hình bông hoa đáng yêu quá, mẹ thích chỗ màu vàng vàng này.” Sự cụ thể quan trọng, bởi con sẽ cảm nhận “à, mẹ thực sự quan sát mình làm gì, không phải khen xã giao đâu!”
Nhưng cũng lưu ý: đừng khen ảo để tạm xoa dịu, vì bé Cự Giải có “radar” tinh tế. Nếu bạn khen món canh con nấu là “ngon tuyệt đỉnh” trong khi thức ăn còn sống nhăn, bé có thể nghi ngờ và dần “mất niềm tin”. Thay vào đó, hãy gợi ý thật khéo: “Canh này thơm nè, nếu chúng mình nấu thêm 5 phút nữa, rau sẽ mềm hơn. Lần sau thử nhé con?”. Bên cạnh đó, chê cũng cần “khéo”. Thay vì “Trời ơi, con làm dở tệ!”, bạn nên chuyển sang “Chắc con vội quá hay sao mà hơi bị mặn nhỉ? Mẹ nghĩ lần sau bỏ ít muối hơn thì sẽ ngon hơn nhiều. Con thấy sao?” Bé nghe xong có thể dỗi nhẹ, nhưng đó là “dỗi vì bị nhắc nhở” chứ chưa phải “tổn thương sâu sắc”. Đó chính là bí quyết dung hòa với “nước” – bạn chia sẻ thành ý, mà vẫn giữ mạch yêu thương.
Các bé thường yêu thích chăm sóc búp bê, thú cưng hoặc quan tâm em nhỏ hơn. Một khi con cảm thấy đủ an toàn, nét tính cách đáng yêu, hào phóng của “anh/chị lớn” càng được thể hiện rõ rệt, chẳng hạn như sẵn sàng chia sẻ đồ ăn, đồ chơi hoặc xung phong giúp đỡ việc nhà. Điều này có thể được tận dụng để phát triển kỹ năng xã hội và trách nhiệm, chẳng hạn như giao cho con nhiệm vụ nhỏ như chăm sóc thú cưng để tăng sự tự tin. Tuy nhiên, do Cự Giải chịu sự chi phối của Mặt Trăng, tâm trạng của bé có thể lên xuống thất thường theo chu kỳ trăng. Có lúc con dịu dàng, vui vẻ; có lúc lại trở nên lặng lẽ, dễ xúc động, khiến ba mẹ đôi khi phải “đoán ý” để đồng hành cùng bé.
Bạn muốn nước chảy đến đâu, bạn cần tạo kênh dẫn. Trẻ Mọc Cự Giải cũng vậy, con rất cần chỉ dẫn từng bước và bầu không khí để thực hành mà không bị “sốc”. Nếu bạn yêu cầu con “Đi rửa bát hết nhé!” từ con số 0, khả năng con trố mắt, hoang mang, rồi… “bật chế độ” nhõng nhẽo. Nhưng nếu bạn bắt đầu cho con làm những việc nhỏ hơn, ví dụ:
Cứ thế, con “chảy” theo từng kênh dẫn, từ “đôi bàn tay bé xíu” đến “người phụ bếp” siêu đắc lực. Khi bạn “kèm” con thực tế, con không còn cảm giác “bị hất xuống nước” mà ngợp. Bé Mọc Cự Giải vốn thích cảm giác an toàn, được kết nối. Chậm mà chắc, rồi bạn sẽ thấy con chủ động: “Hôm nay con rửa bát luôn cho nha, mẹ khỏi lo!” – có lẽ đó là ngày bạn muốn… rơi nước mắt hạnh phúc.
Tuy nước hay gắn liền với dịu dàng, nhưng nếu không đủ “áp lực” (như khi nước chảy yếu ớt), trẻ dễ rơi vào trạng thái “nằm ì”. Con có thể quá ham chơi, đắm mình trong tưởng tượng, hoặc trở nên lười nhác. Vậy nên, một chút kỳ vọng có lý do và thời hạn là điều cần thiết. Ví dụ, “Con sẽ tự làm bài tập 20 phút mỗi tối, mẹ canh giờ nhé. Xong mẹ con mình chơi cờ cá ngựa!”
Ban đầu, con có thể mè nheo “Con mệt, con muốn xem hoạt hình…”. Nhưng bạn kiên định: “Phần bài tập này không mất nhiều đâu, mình cùng cố gắng nha?” rồi giữ đúng cam kết là chơi cùng con sau đó. Bé Mọc Cự Giải sẽ nhận thấy “à, hóa ra hoàn thành nhiệm vụ có phần thưởng, bố mẹ cũng vui vẻ hơn.” Điều quan trọng là giữ cho áp lực ở mức “vừa sức”, không khiến con sợ hãi. Giống như đập nước điều tiết dòng chảy, bạn không muốn “vỡ đập” vì áp lực quá lớn, cũng không muốn nước “tù đọng”. Hãy kết hợp linh hoạt giữa nguyên tắc và động viên. Trẻ Mọc Cự Giải sẽ dần học được cách đối diện với thử thách mà không trốn tránh.
Với con Mọc Cự Giải, mọi thay đổi bạn làm đều “ngấm” vào con như nước ngấm dần vào đất. Nếu bạn nhất quán, con sẽ dần hình thành lòng tin. Nếu bạn thất thường, lúc nghiêm lúc buông, con cũng “lòng vòng” theo. Khi bạn yêu cầu con tắt điện mỗi khi rời phòng, bản thân bạn cũng nên tuân thủ, để con thấy mình không cô độc trong quy tắc.
Nếu lỡ làm sai, bạn đừng ngại xin lỗi. Điều này dạy con hiểu rằng “ai cũng có thể mắc lỗi, kể cả người lớn, và chúng ta có thể sửa.” Con rất trân trọng sự chân thành. Chính những khoảnh khắc bạn hạ giọng: “Mẹ vừa lớn tiếng, mẹ xin lỗi con” lại khiến con cảm nhận được chiều sâu tình cảm. Con sẽ đáp lại bằng sự bao dung: “Không sao ạ, mẹ đừng giận con nữa nhé!” Tương tự, hãy để con thấy bạn cũng đang phấn đấu. Ví dụ, bạn quyết định tập thể dục 15 phút mỗi sáng, bạn bảo con: “Mẹ hơi lười dậy sớm, nhưng mẹ sẽ cố gắng. Nếu con muốn, con có thể cùng mẹ làm vài động tác.” Dần dần, con tin rằng “Bố mẹ cũng nỗ lực, mình cũng nên thế.”
Nuôi dạy một bé Mọc Cự Giải tựa như chăm sóc nguồn nước trong vườn: nước vô cùng quý giá, giúp cây cối tươi tốt, nhưng cũng có thể gây ngập úng nếu không khéo điều tiết. Con của bạn – một “dòng nước nhỏ” – sở hữu tiềm năng yêu thương mãnh liệt, trực giác nhạy bén và sự linh hoạt đáng nể. Con có thể trở thành một trợ thủ đắc lực trong gia đình, sẵn sàng chia sẻ công việc, quan tâm mọi người, và sau này lớn lên, con biết yêu thương, gìn giữ các mối quan hệ. Điều kiện để con vươn đến “phiên bản tốt nhất” chính là môi trường an toàn, có nguyên tắc, và đầy tình cảm. Bạn vừa làm “bờ sông” cho con dựa vào, vừa để con có không gian “chảy” tự do. Hãy kết hợp kỷ luật với nhẹ nhàng, lời khen đúng lúc với phê bình xây dựng, và đặc biệt, hãy luôn cho con thấy rằng “bố mẹ ở đây, con không bao giờ chỉ có một mình.”
Đừng ngại những lần con khóc lóc, hờn dỗi, hay bày ra đủ trò “nhờn” khiến bạn bối rối. Hãy coi đó là phản xạ của nước, một phần của quá trình con khám phá “mình sẽ chảy thế nào.” Khi bạn dẫn dắt con và giữ tinh thần “không bỏ rơi, không buông thả”, con sẽ ổn định được cảm xúc và học cách phát huy sức mạnh của mình. Lúc ấy, bạn sẽ thấy “nước” hoàn toàn tuyệt vời, mát lành, nuôi dưỡng cả gia đình. Và bạn – bậc cha mẹ đáng kính – sẽ mỉm cười tự hào khi nhớ lại hành trình “dở khóc dở cười” nhưng đong đầy yêu thương này!
Khi bạn kiên trì cầm tay chỉ việc, thiết lập kỷ luật có tình thương, và liên tục trấn an con rằng “có bố mẹ ở đây”, bé sẽ phát triển nhiều phẩm chất rất đáng quý.
Nếu bạn “xuôi tay” hoặc “bó tay” trước sự mè nheo, con có thể thành “thánh càm ràm” hay ỷ lại khi lớn. Hoặc có thể trở thành phiên bản dùng tình cảm, nước mắt, sự thương hại để đổi lại bất kỳ điều gì con muốn. Ngược lại, nếu bạn khéo léo rèn con từng chút, tới lúc bé “cứng cáp”, bạn sẽ ngạc nhiên. Đó chính là phần thưởng cho sự bền bỉ của bạn.
Trong đoạn viết này, tôi muốn trình bày góc nhìn sâu và rộng hơn độ tuổi trẻ đang xem xét dành cho những phụ huynh muốn hiểu việc nuôi dạy theo chiều sâu của việc hình thành nhân cách con người. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết lập giới hạn, kỷ luật và trách nhiệm để trẻ phát triển một cách lành mạnh nhưng vẫn giữ được tinh thần khám phá, sáng tạo. Tiền đề trọng tâm của những phân tích xoay quanh đối cực dương – âm, được hiểu trong phạm vi như sự trật tự - hỗn loạn. Những kiến thức này không phải do tôi phát hiện ra, tôi chỉ học hỏi của những người đi trước và kết nối, trình bày lại dưới góc nhìn cá nhân.
- Trật tự (dương) đại diện cho những gì đã biết, ổn định, quen thuộc và an toàn. Ở đây, con người cảm thấy an tâm, ít bị đe dọa bởi yếu tố bất ngờ. Tuy nhiên, nếu quá nhiều trật tự, con người có thể rơi vào trạng thái bế tắc, nhàm chán, thậm chí là “độc đoán” (về mặt xã hội hay cá nhân).
- Hỗn loạn (âm) đại diện cho những gì chưa biết, không thể đoán trước, tiềm ẩn rủi ro nhưng cũng mang lại cơ hội để phát triển, sáng tạo. Tuy nhiên, nếu con người phải đối diện với quá nhiều hỗn loạn, sẽ cảm thấy lo âu, mất phương hướng, thậm chí rơi vào khủng hoảng.
Cuộc sống ý nghĩa diễn ra ở ranh giới giữa trật tự và hỗn loạn. Nếu ở quá sâu trong “vùng an toàn” thì không có chỗ cho đổi mới hay tiến bộ. Ngược lại, nếu dấn thân quá sâu vào sự hỗn loạn con người có nguy cơ mất kiểm soát, dễ bị những điều bất trắc “nuốt chửng.”
Mỗi cung mọc trẻ em sẽ có 1 số khó khăn đặc trưng và theo 1 xu hướng nhất định. Khi hiểu được các đặc điểm này, bạn có thể có cách ứng xử nhất quán trong mỗi tình huống dù bối cảnh có thể khác nhau. Các giải pháp rất đa dạng, những điểm được trình bày ở bài viết trên chủ yếu để cụ thể hoá nhằm tham khảo dễ dàng hơn. Cha mẹ là những người thầy cô đầu tiên của con. Vì vậy, miễn rằng bạn để tâm và quan sát, cũng như cố gắng đồng hành cùng con trong các giai đoạn phát triển, bạn sẽ tìm ra cách để linh hoạt từng tình huống dựa trên sự hiểu biết nền tảng cơ bản về tâm lý sẵn có. Làm cha mẹ trong bối cảnh xã hội hiện tại là vô cùng khó khăn và việc học để hiểu thật rõ những điều mình gặp phải mới có thể khiến chúng ta không sợ hãi. Và nếu bạn là một người cha, người mẹ đơn thân đang nuôi con, ngồi trong góc phòng nước mắt tuôn rơi vì bất lực khi nuôi dạy con tuổi dạy thì, không có ai bên cạnh và ngày mai vẫn phải thức dạy sớm vì gánh nặng miếng cơm manh áo. Xin gửi tới bạn sự chia sẻ sâu sắc và mong rằng nếu bạn có ghé qua trang web, những thông tin ở đây sẽ giúp bạn được ít nhiều.
BÚT TRẮNG
Cám ơn bạn đã gửi đánh giá cho chúng tôi! Đánh giá của bạn sẻ giúp chúng tôi cải thiện chất lượng dịch vụ hơn nữa.
ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM